1898 Yılında yaşanan İspanya – Amerika savaşı, iki Ülkenin kaderini kökten değiştiren ve ABD tarihinin ilk emperyalist savaşı olarak adlandırılmıştır. Tarihe Little Splendid Warolarak geçen Amerika –İspanya savaşı, Amerika’ nın İspanya himayesinde ki Küba’ yı, İspanya yönetiminden kurtarmak için girdiği ve bunun sonucunda pasifik ve Karayiplerde yeni sömürgeler kazandığı savaştır.Savaş Nasıl Başladı19. yüzyılın sonlarında Küba, İspanya' nın kolonisi durumunda olduğundan, İspanyollar tarafından sömürülmeye karşı çıkıyordu. 1895 yılından itibaren Kübalılar seslerini yükseltmeye ve İspanyol yönetimine karşı ayaklanmaya başladılar. İspanya yönetimi ayaklanmaları oldukça sert bir biçimde bastırdı. 1897 yılında İspanya Küba’ya yeni vali atayıp, Küba’ nın özerkliğini kabul etse de sular durulmuyordu. Artan gösteriler ve ayaklanmalar sonucunda İspanyollar daha da sertleşerek, isyancı Kübalıları toplama kamplarına kapatmaya ve toplu işkencelere başladı. Küba da yaşanan bu olaylar, hemen yanı başında ve artık sermayesi oturmuş, güçlü bir devlet olma yolunda ilerlemek isteyen ABD’de geniş yer bulmaya başladı. Hem Küba da hem de İspanya sömürgesi altında bulunan Filipinler' deki benzer olaylar, Amerikan basınında geniş yer buluyor ve gündem oluşturuyordu. Amerikan halkı Kübalı isyancıları desteklemeye başlamıştı. Amerika psikolojik propaganda ve basının ne denli önemli olduğunu öğrenmeye başlamıştı.Küba’da artan şiddet olaylarından, adada yaşayan Amerikan vatandaşları da etkileniyordu. İşte savaşın fitilini ateşleyen olay bir geminin gizemli bir şekilde batırılması ile başladı. ABD yönetimi Küba da bulunan vatandaşlarına yardım için gönderdiği savaş gemisi Şubat 1898 günü batırıldı. ABD yönetimi bu olaydan İspanya' yı sorumlu tuttu ve 21 Nisan 1989 günü İspanya’ya savaş ilan etti. Parlamentoda alınan karar ile 25. Amerikan Başkanı Willam McKinley’e tam yetki verildi ve ABD tarihinin en kısa süren ilk emperyal savaşı olarak nitelendirilen Little Splendid War114 gün sürdü. Amerika - İspanya savaşının Amerika tarihi açısından önemi oldukça büyüktür. Küba’ nın başkenti Havana’ ya giren Amerika kuvvetlerinin başında (daha sonradan 26. Amerikan başkanı olacak) Theodore Rooseveltbulunuyordu. Roosevelt’ i meşhur eden San Juan Hill ve El Caney zaferleri olmuş ve Roosevelt, Santiago ve Cuba’ya giren ABD güçlerinin başındaki komutan olarak yer almıştır.Amerika, 266 kişinin ölümü ile sonuçlanan gemi batırılma faciası nedeniyle İspanya ile savaşa girmiş, tabiri caizse hazır Küba’ yı kurtardım, Porto Rico ve Filipinler' i de kurtarayım diyerek savaşı büyütmüş ve kazançlı çıkmıştır.Savaş Küba yüzünden başladıysa da ilk çatışma ilginçtir yine İspanya sömürgesi olan Filipinler' de yaşandı. ABD deniz güçleri Filipinler' de bulunan İspanyol donanmasını yok ederekFilipinler' e girdi. Daha sonra Küba’da bulunan isyancı güçlerinde desteğini alınarak, ülkede bulunan İspanyollar temizlendi. Kübalılar, İspanyol sömürgesinden kurtulduğunu sanıyordu ki daha büyük ve daha emperyalist bir sömürge düzenine gireceğinden habersizdi.İspanya, o dönem eski gücünde olmadığından donanması zayıf durumdaydı, bu nedenle deniz aşırı bölgelerde ki sömürgelerini kontrol edemiyordu. Bu durum Amerika - İspanya savaşında net bir şekilde ortaya çıkmıştır. Savaş öncesi yoğun politik ve basın yoluyla propaganda yapan ABD, savaş esnasında Kübalı isyancıların desteği ile İspanyolları yendi. Savaşın sonunda yapılan Paris Antlaşması ile İspanya, Küba, Porto Rico ve Guam’ dan çekilirken, Filipinler üzerindeki haklarını 20 milyon dolar karşılığında ABD’ye devretti. ABD bu savaştan oldukça karlı çıkmıştı. Kısa süren bir savaş sonunda, oldukça değerli deniz aşırı sömürgeler elde etmiş bulundu.Monroe DoktiriniABD’ nin 5. Başkanı Thomas Monroe’ nin ortaya koyduğu ve Monroe Doktrini adıyla bilinen “Amerika Amerikalılarındır” sözüyle hayat bulan doktrinin ilk hayata geçtiği süreç Amerika - ispanya savaşı ile faaliyete geçmiştir. Bugün ABD başkanı Trump’un örnek aldığı ABD başkanı olan Monroe, Amerika Birleşik Devletleriüzerinde Avrupa devletlerinin söz hakkı olmadığından bahisle Amerika’nın kendi kendine büyük bir güç olması gerekliliğini savunmuş ve politikasını bu yönde oluşturmuştur.Amerika’nın daha sonraki asırda gerçekleştirdiği tüm Latin Amerika ülkeleri üzerindeki müdahalelerinden ilki böylece Küba’da gerçekleşmiştir. Amerika Tarafından Yazılan Küba AnayasasıSavaştan Bir KareKüba, Amerika’ nın ilk Demokrasi ve Özgürlük! getirdiği ülkelerden biridir. ABD daha sonradan aşina olacağı sözde özgürlük getirmeyi ilk Küba’da gerçekleştirmiştir. İspanyolların elinden Küba’ yı kurtarmış ve daha sonra daha büyük bir Emperyalizm ve sömürge düzeni uygulamıştır. Kübalıların ilk isyan hareketinin başlatıldığı 1895 yılından itibaren, Küba da bulunan isyan güçlerine ABD' li milyonerlerden 15 milyon dolara yakın yardım yollanmış, ABD de Küba’ yı ele geçirdikten sonra bu parayı faiziyle, Küba’ nın kaynaklarını kendine kullanarak geri almıştır. Küba, 1960 yılına kadar süren bir ABD sömürge düzeninde yer almıştır.Amerika, Küba’ yı İspanyollardan temizledikten sonra Kübalı isyancılar savaş bittikten sonra tam bağımsız olacaklarını sanmışlarsa da Amerika tarafından izin verilmemiştir. Zaten Amerika 1800' lü yılların başından itibaren Küba’ yı elde etmenin planlarını yapmış ancak Amerika İç savaşı sebebiyle bu planı ertelemek zorunda kalmıştır. Küba, Amerika için bakir verimli toprakları ve stratejik konumu sebebiyle cezbedici duruyordu. Savaşın sonunda ABD, Küba’ nın yirmi yıl ABD vesayetinde kalacağı bir maddeyi yürürlüğe koymuş ve adaya istediği sömürge düzenini yerleştirmiştir. Küba’nın ilk devlet başkanı, ABD destekli Tomas Estrada Palmaolmuştur. Bu süreçte 15 yıl içerisinde adaya 3 kere Amerikan müdahalesi gerçekleşmiştir. Küba, Amerika' nın arka bahçesi konumu olarak 60 yıla yakın ABD destekli yönetimlerle idare edilmiş ve Fidel Castro’nun isyanına kadar bu düzen devam etmiştir. Amerika, Küba üzerinde vesayet düzeni kurduktan sonra, adaya gelen Amerikalılar özellikle siyahi Kübalılar üzerinde ırkçı hareketlerde bulunmuşlardır.Küba hariç Paris Antlaşması ile Amerika’ nın kazandığı bölgeler üzerinde etkisi bugün dahi devam etmekte olup Amerika Birleşik Devletleri' nin Guam’ da büyük bir askeri üssü bulunmaktadır.Amerika İspanya savaşı Osmanlı tarafından da yakın takip edilmiştir. Sultan Abdülhamid Küba elçisi Enver Paşa vesilesiyle Amerika ve Küba hakkında bilgiler edinmiştir. Konu ile ilgi detaylı bilgi için bknz. Amerika İspanya savaşı Abdülhamid
0 yorum: